Цæгат Ирыстоны Хетæгкаты Къостайы номыл паддзахадон университеты ацыд æрбадт «Ирыстон-Иран: наукон-культурон æмгуыстады хатдзæгтæ». Мадзал сси зынгæ цау Республикæ Цæгат Ирыстон-Алани æмæ Пысылмон республикæ Ираны ‘хсæн æхсæнадæмон гуманитарон бастдзинæдты райрæзтæн.
Æрбадты сæйраг темæ уыди дыууæ бæстæйы наукон центртæ æмæ университетты ‘хсæн дæс азы дæргъы наукон-культурон ахастыты хатдзæгтæ. Хайад дзы истой паддзахадон хицауады органты минæвæрттæ, наукон æмæ культурон æхсæнадтæ, ираны ахуырады фадыг æмæ гуманитарон наукæтæй специалисттæ.
Мадзал байгом кодта æгасцуйы ныхасæй ЦИПУ-йы ректор Огъуаты Алан æмæ скодта хатдзæгтæ Иранимæ дæс азы дæргъы æмгуыстадæн. Уый радзырдта ЦИПУ-йы историон факультеты Ирайнаг культурæйы Центры байгомы тыххæй, скæсæйнаг ахуырадæй иумæйаг ахуырадон программæты тыххæй: мигистерон программæ «Иран нырыккон дуджы» æмæ онлайн-курсытæ Ираны студенттæн уырыссаг æвзагæй.
Уымæй уæлдай, ректор фæнысан кодта Ирыстон æмæ Ираны ‘хсæн культурон ахастытæ æмæ æхсæнадæмон делегациты фембæлдты сарæзт. Дзырдта, ацы аз Тегераны Алламе Табатабаи университеты кæй сæвæрдтой Хетæгкаты Къостайæн бюст. Уый уыдис дзуаппы нысан номдзыд персайнаг поэт Фирдоусийæн 2019 азы Цæгат Ирыстоны паддзахадон университеты бюст кæй сæвæрдтой, уымæн. Огъуаты Аланы ныхасмæ гæсгæ уыцы монументтæ æрмæст мысæн нысæнттæ не сты, фæлæ адæмы удварны хæстæгдзинад, хæлардзинад æмæ кæрæдзийæн кад кæныны нысæнттæ.
«Кавказ кæд фæнды ахста стратегион бынат уæрæсе-ирайнаг ахастыты. Мах иу кæнынц, фыст ратæдзæнтæ, археологи æмæ диаспорæты истори кæй бæлвырд кæнынц, ахæм рагон культурон-историон бастдзинæдтæ. Уыцы диалоджы сæрмагонд бынат ахсы Республикæ Цæгат Ирыстон-Алани – бындурон, культурон æмæ æвзагон хæстæгдзинад Иранимæ сæвæрдтой фидар бындур не ‘мгуысты райрæзтæн», – загъта Огъуаты Алан.
Йæ ныхасы кæрон ЦИПУ-йы ректор раарфæ кодта архайджытæн, ирайнаг æмкусджытимæ иумæйаг проекттæ кæй аразынц æмæ æнтыстджын куыст кæй кæнынц, уый фæдыл.
Æрбадты раныхас кодта РЦИ-Аланийы Парламенты сæрдар Тускъати Таймураз дæр. Уый университеты коллективæн раарфæ кодта нæ республикæйы райрæзтмæ зынгæ бавæрæн кæй бахастой, уый фæдыл.
«10 азы – у ахæм хатдзæг, фæстиуджытыл куы ис аныхас кæнæн, сæйрагдæр та, дарддæры æмгуыстад æмæ ног фæстиуджытæм æрцæуынмæ пълан саразыныл. Нæ цытджын ивгъуыды зонындзинæдтæ нын дæттынц фадат, нырыккон æхсæнадмæ цы фæрстытæ ис, уыдонæн дзуапп раттынæн, историйы бахъахъхъæд та у бындур фидæнмæ кæсынæн. Мæн фидарæй уырны, нæ фыдæбæстæйон фæлтæрддзинад нын хуыздæр фæстиуджытæ кæй ратдзæн», – загъта Тускъати Таймураз.
Афтæ, архайджытæн раарфæ кодта Уæрæсейы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министрады минæвар Мамиаты Багир дæр.
Мадзалы сæйраг хайы архайджытæ æрдзырдтой иумæйаг наукон проектты сарæзтыл, кадрты цæттæдзинадыл æмæ ахуырадон ивддзинады фæрстытыл, археологион, этнографион æмæ фольклорон иртæстыты гуманитарон æмгуыстадæн гæнæнтыл. Сæрмагондæй сæ хъус æрдардтой Хетæгкаты Къостайы сфæлдыстады фарсимæ тæлмацмæ æмæ йæ мыхуыры рауагъдмæ ацы азы зæрдæвæрæны мæйы.
Мадзалы архайджытæ бакастысты докладтæ ирайнаг æмкусджыты æмархайды фæдыл. Цыбырты Алексей, Федералон наукон центр «ВНЦ РАН»-ы директор, радзырдта фольклоры ахуырады иумæйаг иртасæнтыл. Бзарты Руслан, РЦИ-Аланийы истори æмæ археологийы Институты директор, радзырдта Ирыстон æмæ Ираны культурон-историон бастдзинæдты тыххæй. Сохиты Мæдинæ, ЦИПУ-йы ирайнаг культурæйы Центры разамонæг бакаст доклад Ирайнаг культурæйы Центры куысты фæдыл. Цæгат Ирыстоны Фысджыты цæдисы сæрдар Хозиты Барис дæр раныхас кодта æрбадты. Мадзал фæцис РЦИ-Аланийы адæмон артист Æлбегаты Алан æмæ Сохиты Мæдинæйы Хетæгкаты Къостайы æмдзæвгæты бакастæй. Уымæй уæлдай архайджыты схорзæх кодтой арфæйы гæххæттытæй.
Сарæзт мадзал сси ахсджиаг цау Ирыстон æмæ Ираны ‘хсæн культурон диалог ныффидар кæнынæн æмæ радта ног фадат наукон æмæ гуманитарон æмгуыстадæн.
